KADEH NEDİR?

Subap kadehi (subap iticisi - subap tappeti) ekzantrik milinden aldığı hareketi subap sistemine ileten, boyutunun küçüklüğüne karşın, imalatında yoğun bir teknolojik bilgiyi gerektiren en önemli motor elemanlarından biridir.
Gerekli imalat bilgisi ve tecrübesinden yoksun olarak yapılan imalatta mevcut olacak hata ve kusurlar, kısa zamanda ortaya çıkarak büyük hasarlara sebep olmaktadır. Otomotiv endüstrisinde ileri gitmiş ülkelerde, sadece subap kadehi imali için kurulmuş firmalar, ana firmaların spesifikasyonlarına göre üretimlerini ve gelişimlerini sürdürmekte ve hatta teknolojik buluşlarını ana firmalara kabul ettirmektedirler. Kadehin muayyen bölgesindeki sertliğin temini, döküm safhasında elde edilmekte olup, kadeh imal eden firmaların kendi dökümhaneleri ile entegre bir işleme kısmına sahip olmaları, parçanın kalitesini müspet yönde etkilemektedir.

SUBAP KADEHİNİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

Subap kadehi, özel alaşımlı pik döküm olup, döküm sertliği gövdede (sapta) 200-220 BHN taban yüzeyinde ise en az 50 Rc nin üzerinde olacakatır. Sertlik kalınlığı tabanda 2,5-4 mm arasında olacak ve tabanın yan yüzeyinde 2 mm deki sertlik en az 47 Rc olacaktır.
Subap kadehleri ile ekzantrik mili arasında sertlik bakımından bir ilişki mevcuttur. Bu dengenin bozulması halinde, elemanlardan birinin yıpranması diğerine nazaran çok daha süratli olacaktır.
Parçanın gövdesindeki döküm sertliği tabana nazaran daha düşüktür.Böylelikle motor blokundaki kadeh yuvalarının normalden fazla aşınması önlenmektedir. Herhangi bir malzemeden yapılıp tümünün ısıl işlemle sertleştirilmesi, blok aşınmasına sebeb olacağından, otomotiv endüstrisinde ileri gitmiş ülkelerde dahi, ileri teknoloji ve malzeme bilgisine rağmen her subap kadehinin çeşitli bölgelerinden tek tek sertlik ve ölçü kontrolü yapılması, parçanın önemine binaen mecburi tutulmuştur.
Parçanın metalurjik yapısı da öngörülen fiziksel özelliklerin temini bakımından son derece teknolojik öneme haizdir ve özel yöntemlerle kontrol edilmektedir.
Hazırlanan her potadan alınan döküm numunesindeki tayin ve tarif edilmiş fiziksel yapı, sertlik tabakasının yüksekliği kontrol edilir ve bilahare parti dökümüne geçilir.
Her parti döküm tarihlenir ve sicili takip edilir.
İstenen sertlik tabakası yüksekliğine haiz olan parçalar, ilk sertlik testine tabi tutulur ve spesifikasyonların gerektirdiği sertliğin var olduğun görüldükten sonra işlemeye alınır.
Ham kadehler her operasyonda birbirini kontrol edecek şekilde işlemeye tabi tutulur, öngörülen toleransların dışında olanlar anında üretimden çıkartılır. İşleme bittikten sonra her parçaya kalite kontrol elemanları tarafından % 100 ölçü ve sertlik kontrolü uygulanır, antikorozif bir maddeyle kaplandıktan sonra özel şekilde ambalajlanarak piyasaya arzedilir.


KADEH NE ZAMAN DEĞİŞTİRİLİR?

Her motor revizyonunda hareketli parçaların kontrolden geçirilerek yenileştirilmeleri veya değiştirilmeleri teknolojik bir zorunluluk olduğu kadar, ekonomik bir yoldur.
Subap kadehlerinde genellikle görülen arızalar şunlardır:

1. Taban aşınması ve çökmesi,
2. Yan yüzeylerdeki çizikler ve anormal aşınmalar,
3. Subap itecek çubuk yuvasındaki aşıntılar,
4. Tabanda kılcal çatlaklar,
5. Taban köşelerindeki kırıklar.